Zakkum bitkisi, renkli çiçekleriyle içimizi ısıtan Akdenize özgü bir bitki türüdür. Beyazdan kırmızıya kadar farklı renk tonlarında çiçek açabilen zakkumun latincesi “Nerium oleander” dır. ülkemizde deniz iklime sahip bir çok bölgede yetişebilen zakkum, düşük bakım gereksinimleri sebebiyle çokça tercih edilen bir süs bitkisidir. Özellikle orta refüj ve otoyol kenarlarında kullanımı yaygındır.
Zakkum bitkisi nedir
Zakkum bitkisi, zakkumgiller (Adoxaceae) familyasına ait zehirli bir bitki türüdür. 6 metreye kadar boylanabilen zakkum, daha çok gösterişli çiçekleri için yetiştirilir ve süs bitkisi olarak kullanılır. Zakkum çiçekleri salkım şeklinde beyaz, pembe, kırmızı veya sarı renkte olabilir. Zakkum genellikle yaz aylarında çiçek açar. Temmuz ve eylül ayları arasında en yoğun çiçeklenme dönemine sahiptir. Çiçekli olduğu dönemde bünyesinde barındırdığı zehir miktarı maksimum seviyeye ulaşır.
Zakkum bitkisi zehirli midir
Zakkum bitkisi zehirlidir. Yaprakları, dalları, çiçekleri ve tohumları değişen oranlarda oleandrin, digitoxigenin, nerium folinerium ve rosagenin içerir. Tüketilmesi halinde kalp çarpıntısı veya bağırsak problemlerine yol açabilir. İçerdiği kardiyak glikozidler kalbin kasılma gücünü artırıcı etkiye sahiptir. Yaprakları veya gövde kabuğu kesildiğinde akan süte de çıplak elle temastan kaçınmak gerekir, aksi takdirde deride yanma veya tahriş oluşabilir.
Zakkum Bitkisi Nerelerde Bulunur?
Zakkum bitkisi, Akdeniz bölgesinde yaygın bir şekilde bulunan bir bitkidir. Bu bitki, sıcak ve kuru iklimlere uyum sağlayarak çoğunlukla kırsal alanlarda yetişir. Ancak aynı zamanda şehirlerde de görülebilir.
Zakkum çiçeğinin birçok türü vardır ve hepsi farklı iklimlerde yetiştirilebilir. Bazıları daha soğuk bölgelerde yetişirken bazıları daha sıcak bölgelerde gelişir. Özellikle Akdeniz ve Ege bölgesi, zakkum için ideal bir ortam sunar.
Zakkum, aynı zamanda parklar, bahçeler ve caddeler gibi şehir alanlarında da kullanılır. Bu bitki, gösterişli çiçekleri ve çekici yapraklarıyla peyzaj tasarımında sıkça tercih edilir. Ayrıca bu bitki, sağlık ve güzellik endüstrisinde de kullanılır. Zakkum bitkisi, anti-inflamatuar özellikleri nedeniyle cilt bakım ürünlerinde ve ilaçlarda kullanılan bileşenler içerir.
Sonuç olarak, zakkum bitkisi Akdeniz bölgesinde yaygın bir şekilde bulunan bir bitkidir. Kırsal alanlarda yetişen bu bitki aynı zamanda şehirlerde parklar ve bahçelerde de görülebilir. Ancak, tohumları ve diğer bölümleri insanlar için tehlikeli olabilir, bu nedenle dikkatli kullanılması gerekir.
Zakkum Bakımı
Zakkum bitkisi, doğru bakım ile sağlıklı ve güzel bir şekilde gelişebilir. Zakkum yetiştirilmesi için güneşli bir konum tercih edilmelidir, tam güneş ışığı bitkinin çiçeklenmesini teşvik eder. Toprak nemli ve iyi drene edilebilir olmalıdır, aşırı sulamaktan kaçınılmalıdır çünkü zakkum bitkisi suya toleranslıdır. Düzenli olarak gübreleme yapılmalıdır, özellikle büyüme mevsiminde bitkiyi desteklemek için azotlu bir gübre kullanılabilir.
Ayrıca, zakkumun budama gerektiren bir bitki olduğunu unutmamak önemlidir; ilkbahar veya sonbaharda uygun budama teknikleri uygulanarak bitkinin şekli ve boyutu kontrol edilebilir. Ancak, zakkumun tüm kısımlarının zehirli olduğu göz önünde bulundurularak, bakımı sırasında dikkatli olunmalı ve çocukların ve evcil hayvanların erişiminden uzak tutulmalıdır.
Zakkum sulama
Zakkum bitkisinin sulaması önemlidir, ancak dikkatli bir denge gerektirir. Zakkum, kuraklığa dayanıklı olsa da düzenli olarak sulanmalıdır. Toprağın üst tabakası hafifçe kuruduğunda sulama yapılabilir. Aşırı sulamaktan kaçınılmalıdır, çünkü aşırı su bitki köklerinin çürümesine ve bitkinin sağlığının bozulmasına neden olabilir. Sulama işlemi sırasında toprağın iyice nemlendirilmesi ve suyun fazlasının iyi bir şekilde drene olmasına dikkat edilmelidir. Özellikle yaz aylarında daha sık sulama yapılması gerekebilir, ancak her sulama seansında toprak kurulmadan sulama yapmak da önemlidir. Bitkinin sulama ihtiyacı, iklim, toprak tipi ve bitkinin büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir, bu nedenle bitkinin tepkisini gözlemlemek ve uygun sulama zamanlamasını belirlemek önemlidir.
Zakkum toprağı
Zakkum bitkisi için uygun bir toprak seçimi önemlidir. Zakkum, iyi drene olan ve nemli tutulabilen toprakları tercih eder. İyi drene edilen topraklar, suyun birikmeden hızla dışarı akmasını sağlar ve köklerin çürümesini engeller. Aynı zamanda, nemli bir ortamda yetişmeyi tercih ettiği için toprak, suyu tutma kapasitesine sahip olmalıdır. Hafif asidik pH seviyelerine toleranslıdır, ancak genel olarak nötr pH seviyeleri zakkum için daha uygundur. Organik madde açısından zengin topraklar, bitkinin besin almasını ve sağlıklı büyümesini destekleyecektir. Toprağın düzenli olarak gevşetilmesi ve yabancı otların temizlenmesi de önemlidir. Bitki, tuzlu topraklara tolerans gösterebilir, ancak tuzluluk oranının yüksek olduğu alanlarda yetiştirme yaparken dikkatli olunmalıdır.
Zakkum ısı ve ışık
Zakkum bitkisi, sıcak iklimleri ve güneşli bölgeleri tercih eder. Zakkum, tam güneş ışığı alan bölgelerde en iyi şekilde gelişir. Sıcaklık konusunda da oldukça dayanıklıdır ve soğuğa karşı kısmi bir toleransa sahiptir. Genellikle ılıman iklimlerde yetiştirilir, ancak ılımanlık dışında da yetiştirilebilir. Kış aylarında don riski olan (- 14 dereceye kadar dayanır) bölgelerde korunması ve uygun bir mikro iklim yaratılması önemlidir. Ancak, zakkum soğuğa karşı sınırlı bir toleransa sahip olduğu için sert kış şartlarına maruz kalması bitkinin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, daha soğuk bölgelerde yetiştirmek isteyenlerin koruma önlemleri alması önerilir.
Zakkum nasıl çoğaltılır
Zakkum bitkisinin çoğaltılması için birkaç farklı yöntem kullanılabilir. İşte yaygın olarak kullanılan iki yöntem:
- Tohum ile çoğaltma: Zakkum tohumları, çiçeklenme döneminin ardından olgunlaştığında toplanabilir. Tohumları hafifçe ıslatıp toprak yüzeyine serpiştirerek veya hafifçe gömerek yetiştirme ortamına ekebilirsiniz. Daha sonra toprak nemli tutulmalı ve uygun ışık koşullarında beklenmelidir. Tohumlar çimlenene kadar birkaç hafta veya daha uzun sürebilir.
- Çelik ile çoğaltma: Bu yöntemde, sağlıklı bir zakkum dalından çelik alınır. Yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda, yaprakların alt kısmında düğüm (göz) bulunan bir dal seçilmelidir. Kesim yaparken steril bir bıçak veya makas kullanmak önemlidir. Daha sonra kesilen dal, uygun bir saksı veya yetiştirme ortamına dikilir. Dikimden önce çeliğin alt kısmındaki yaprakların bir kısmı çıkarılabilir. çeliği nemli tutmak ve uygun ışık koşullarında beklemek, köklerin oluşmasını teşvik edecektir. Köklenme süresi genellikle birkaç hafta alır.
Her iki çoğaltma yönteminde de sabır ve dikkatli bakım önemlidir. Köklenme veya çimlenme süreci tamamlandıktan sonra bitki yeterince büyüdüğünde, daha büyük bir saksıya veya bahçeye nakledilebilir.
Zakkum Bitkisi Hakkında İlginç Bilgiler
Zakkum bitkisi, özellikle Türkiye’de yaygın olarak bulunan bir bitki türüdür. Hem sağlık hem de güzellik alanında kullanılan zakkum, aynı zamanda bazı ilginç özelliklere sahiptir.
İlk olarak, zakkum oldukça zehirlidir. Tüm çiçekleri ve yaprakları insanlar için zararlıdır. Bu yüzden, bu bitkinin dokunulması veya yenmesi kesinlikle önerilmemektedir. Ancak, zakkum meyveleri aslında yenebilir ve marmelat yapmak için kullanılabilir.
Ayrıca, zakkum doğal bir antibakteriyel ve antifungal özelliğe sahiptir. Bu nedenle, cilt bakım ürünlerinde sıklıkla kullanılır. Ayrıca, zakkum sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu düşünülen bazı bileşenler içerir. Sinir sistemini rahatlatarak ve stresi azaltarak, zakkum stresli günlerde rahatlamanıza yardımcı olabilir.
Zakkum bitkisi aynı zamanda mitolojide önemli bir yere sahiptir. Yunan mitolojisinde, zakkum ölülerin yeraltı dünyasında yedikleri bir meyve olarak bilinir. Ayrıca İslam mitolojisinde de zakkum ağacı cehennemdeki bir bitki olarak tasvir edilir.
Sonuç olarak, zakkum oldukça ilginç ve çok yönlü bir bitkidir. Zehirli olmasına rağmen doğal antibakteriyel özellikleri vardır ve sağlık ve güzellik alanında kullanılır. Mitolojide de önemli bir yere sahip olan zakkum, doğanın sunduğu birçok gizemiyle bizi şaşırtmaya devam ediyor.
